Podczas spotkania Rady Klimatycznej UJ 19.01.2024 r. dr hab. inż Michał Świętosławski z Wydziału Chemii przedstawił propozycję transformacji energetycznej Uniwersytetu Jagiellońskiego opartej o odnawialne źródła energii. Zdaniem badacza jest to nie tylko możliwe, ale również opłacalne i pilne. Pod tekstem zamieszczamy prezentację do pobrania, zaś poniżej przedstawiamy główne jej punkty.

Michał Świętosławski zaczyna od stwierdzenia, że wykorzystując komercyjnie dostępne technologie możliwe jest stworzenie systemu energetycznego opartego w pełni na odnawialnych źródłach energii. Następnie wylicza, że roczne zużycie prądu elektrycznego na UJ – 39 865,3 MWh (2021) – to 17 246 ton ekwiwalentu CO2, do którego zbilansowania potrzebne byłoby 8 322,7 ha lasu rosnącego przez rok (1/4 całej powierzchni Krakowa) lub 285 156 sadzonek drzew rosnących przez 10 lat, co jest praktycznie nieosiągalne, albo – 12-18 ha paneli fotowoltaicznych (w zależności od technologii).

Następnie wskazuje, że UJ i każda uczelnia są predestynowane do wykorzystania OZE z uwagi na m.in. profil zużycia energii (działanie w dzień, gdy świeci słońce), stabilność instytucjonalną, dostęp do preferencyjnych źródeł finansowania, doświadczenie inwestycyjne (np. budowa kampusu UJ), rozmiar, powagę i siłę oddziaływania w regionie, zaplecze naukowe.

Zdaniem Michała Świętosławskiego zyski z tranformacji energetycznej UJ ku OZE będą:

• finansowe: UJ wydaje min. 15 mln zł rocznie na energię elektryczną (dane z roku 2021, ceny energii w 2024 roku są dwukrotnie wyższe niż w 2021),
• naukowe: audyt energetyczny, doświadczenia i dane zbierane w trakcie modernizacji systemu energetycznego UJ są cennymi danymi naukowymi, publikowalnymi w wysoko punktowanych czasopismach naukowych,
• prestiżowe: wciąż możemy być pierwszym uniwersytetem w rejonie Europy środkowo-wschodniej, który osiągnie neutralność klimatyczną,
• środowiskowe: 17 246 ton ekwiwalentu CO2 = 8 762,3 ton węgla 7 345 708 litrów benzyny 3 838 pojazdów spalinowych,
• edukacyjne: wzór instytucjonalny oraz bezpośrednia prezentacja dobrych praktyk energetycznych.

Następnie badacz wymienia dostępne komercyjnie technologie możliwe do zastosowania oraz zauważa, że sprzyjające są obecnie także ustalenia ustawy o Prawie Energetycznym, które dają nowe możliwości tworzenia społeczności energetycznych (09.2023-08.2025) – w szczególności klastrów energii (osoby fizyczne, prawne, jednostki naukowe, instytuty badawcze, JST, przedsiębiorstwa).

Jako przykład zastosowania proponowanych rozwiązań naukowiec proponuje instalację fotowoltaiczną nad miejscami parkingowymi na III Kampusie UJ – 1,55 ha daje możliwość pozyskiwania ok. 4 GWh energii rocznie z systemu fotowoltaicznych wiat parkingowych. To jest ok. 15% zapotrzebowania III Kampusu UJ (10% całkowitego zapotrzebowania UJ).

Wylicza, że koszty inwestycji: 650 – 850 k€/MWp to ok. 3-4 mln zł/MWp, instalacja 15 500 m2 = 6 MWp = ok. 18-24 mln zł. Natomiast zyski z inwestycji: 4 GWh/rok = 1,5 – 3 mln zł/rok (wykorzystanie instalacji 30-35 lat, na podstawie danych z U.S Department of Energy). Całkowity zysk z inwestycji 12 – 87 mln zł (przy założeniu finansowania z kredytów inwestycyjnych). Ograniczenie emisji o 51 911 - 60 563 ton ekwiwalentu CO2.

Kończąc prezentację Michał Świętosławski zarekomendował powołanie nowej „komórki” UJ, której zadaniem będą:

• prowadzenie ciągłego audytu energetycznego,
• projektowanie i organizacja nowych systemów energetycznych,
• centralizacja inwestycji energetycznych,
• pozyskiwanie środków na te inwestycje,
• wdrażanie systemów zarządzania zużyciem energii i jej oszczędności.

Kontakt do badacza: m.swietoslawski@uj.edu.pl

Opracował Michał Pałasz